Zwolle is het spoorwegstation van de Overijsselse stad Zwolle. Het is een van de belangrijkere spoorwegknooppunten van Nederland. Spoorlijnen uit de richtingen Kampen, Enschede, Deventer, Emmen, Amersfoort, Meppel ( -Groningen / Leeuwarden) en Lelystad komen alle in Zwolle samen.

Het station beschikt over zeven doorgaande perronsporen waarvan zes aan drieeilandperrons, twee kopsporen en een zakspoor aan de westzijde en drie kopsporen aan de oostzijde. De perrons zijn met elkaar verbonden door een tunnel, die tijdens de verbouwing van het station in 2012-2014 echter gesloten is. Er is al enige tijd eentraverse waardoor reizigers van het ene naar het andere perron kunnen lopen, zoals verderop in dit artikel vermeld. Bij de verbouwing, die samenhangt met de ingebruikneming van de Hanzelijn op 9 december 2012, is het derde eilandperron toegevoegd.

Geschiedenis:

Het eerste station van Zwolle werd geopend op 6 juni 1864 met de ingebruikname van de Spoorlijn Utrecht - Kampen, de spoorlijn van de Nederlandsche Centraal-Spoorweg-Maatschappij (NCS) die Utrecht via Zwolle met Kampen verbond. Dit was een tijdelijk stationsgebouw omdat de NCS er op rekende te zijner tijd het medegebruik te verkrijgen van het geprojecteerde nieuwe station. Het in 1873 afgebroken gebouw lag naast het huidige station in de bocht tussen het spoor naar Kampen en de overweg in de Assendorperlure. Op deze plek bevond zich later tot 1997 het perron van de P.T.T.voor het postvervoer per trein. Nadat het 13 jaar niet gebruikt was, werd op 21 mei 2010 een sloopvergunning voor dit perron afgegeven.

In 1866 openden de Staatsspoorwegen (SS) het nieuwe grote station aan despoorlijn Arnhem - Leeuwarden (Staatslijn A). De Staatsspoorwegen hadden voor al hun lijnen standaardstationsgebouwen ontwikkeld in vijf verschillende klassen (5e klasse = klein tot 1e klasse = groot). Station Zwolle en Station Dordrecht zijn de enige twee 1e klasse SS-stations die ooit gebouwd zijn. De NCS ging ook gebruikmaken van dit station. In het westelijke deel keerden de treinen uit Kampen en Utrecht en in het oostelijke deel keerden de treinen uit Leeuwarden en Arnhem. Hiermee was station Zwolle een dubbel kopstation.

Op 1 januari 1881 kwam de spoorlijn Zwolle - Almelo, geëxploiteerd door de Staatsspoorwegen, gereed. In 1889 kwam er via de lijn van de NCS tussenHattemerbroek en Zwolle een verbinding met Apeldoorn, die werd geëxploiteerd door de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM). Tenslotte werd op 15 januari 1903 het traject Zwolle –Ommen van de spoorlijn Zwolle - Stadskanaal geopend. Deze lijn, eigendom van deNoordoosterlocaalspoorweg-Maatschappij(NOLS), werd eveneens geëxploiteerd door de Staatsspoorwegen.

De Staatsspoorwegen drukten een belangrijk stempel op de spoorwegontwikkeling van Zwolle. Met de ontwikkeling van het treinverkeer, de functie van locomotiefdepot en sinds 1870 de centrale werkplaats voor het onderhoud van locomotieven en rijtuigen, groeide het belang van het station en werd het spoorwegemplacement uitgebreid. Door de NCS was al het emplacement langs de lijn naar de IJsselbrug aangelegd. De SS breidden dit in 1881 uit langs de lijn naar Meppel. Over het sterk vergrote spooremplacement werd in 1883 een viaduct gebouwd, de Hoge Brug. Deze brug is in 1989 op de rijksmonumentenlijst geplaatst.

Hoewel Karel Hendrik van Brederode gezien wordt als de architect van de standaardstations, is station Zwolle van de hand van Nicolaas Johannes Kamperdijk.

Bij de Duitse aanval op Nederland in mei 1940 werden door de NS en de Genietroepen grootschalige vernielingen aangericht om het belangrijk geachte spoorwegknooppunt Zwolle niet ongehavend in handen van de Duitsers te laten vallen. Hierbij werden onder meer bruggen en draaischijven onklaar gemaakt en locomotiefloodsen in brand gestoken.

Project ZwolleSpoort:

Met name vanwege de komst van de Hanzelijn en de daarmee samenhangende verwachte toename van de aantallen passagiers, wordt het station in 2010-2014 aangepast, mede om meer cross-platform-overstapmogelijkheden te creëren. Zo kwam er een vierde perron en wordt de voetgangerstunnel onder de sporen verbreed. Het project heeft de naam ZwolleSpoort gekregen. De verbouwing van het station is in het najaar van 2010 begonnen en moet in 2015 gereed zijn. 

In november 2010 is een nieuwe, tijdelijke, traverse over de sporen in gebruik genomen. Deze fungeert als tijdelijke vervanging van de reizigerstunnel. Om de traverse te kunnen realiseren is op het tweede perron (sporen 3, 4 en 5) de kiosk gesloopt en op het hoofdplein de Burger King. Waar deze vroeger stond, is nu de opgang naar de traverse. Tegenover de sloop van de kiosk en Burger King staat dat er een AH to go aan het station is toegevoegd. Op 7 april 2011 is de reizigerstunnel gesloten voor publiek. Op 3 mei is de sloop van de tunnel gestart. De tunnel wordt van 7 meter verbreed naar 15 meter. De mogelijkheid om de tunnel te verbreden tot 47 meter, en er winkels in onder te brengen, naar voorbeeld van onder andere station Arnhem en station Rotterdam Centraal, is overwogen maar afgewezen. Het plan ontstond toen een groot deel van de verbouwingsplannen al was gemaakt en goedgekeurd.

Op 14 juni 2011 is de nieuwe spoorbrug over de IJssel (Hanzeboog), die uit westelijke richting toegang verschaft tot station Zwolle, volledig in gebruik genomen. De oude spoorbrug, waarvan sommige delen bijna 150 jaar oud waren, is afgebroken.